H ΑΘΗΝΑ ΣΕ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟ

Λειψυδρία, καύσωνες και πυρκαγιές συνθέτουν το περιβαλλοντικό τοπίο, που προβλέπουν οι επιστήμονες στα δύο συνέδρια περιβαλλοντικού περιεχομένου, που έγιναν στην Αθήνα στις 5 και 6 Μαΐου 2008.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Κάρολος. Παπούλιας, κηρύσσοντας την έναρξη του διεθνούς συνεδρίου «Ενεργειακή ασφάλεια και κλιματική αλλαγή», που διεξάχθηκε υπό την αιγίδα του, έκανε βαρύνουσα πολιτική παρέμβαση, υποστηρίζοντας την ανάγκη δημιουργίας ανεξάρτητου υπουργείου Περιβάλλοντος.

Στην ομιλία του μάλιστα, παρόντος του πρωθυπουργού, ο κ. Παπούλιας όχι μόνο τόνισε ότι «επείγει η εξασφάλιση θεσμικού πλαισίου, που θα εγγυάται το σεβασμό στη φύση», αλλά άφησε σαφείς αιχμές για τον τρόπο που διαχρονικά αντιμετωπίζει η Πολιτεία τα συγκεκριμένα θέματα.

«Χωρίς θεσμική αυτονομία στην περιβαλλοντική πολιτική», είπε, «είναι δύσκολο να αναπτυχθεί σε ενδοκυβερνητικό επίπεδο ουσιαστική δράση. Αντίθετα, τα προβλήματα και οι συγκρούσεις θα σκεπάζονται, προσωρινά όμως, για να βρεθεί η κοινωνία απέναντί τους σε χειρότερες συνθήκες και με επαχθέστερους όρους επίλυσης».

Στην ανάγκη συνεργασίας και συνένωσης όλων των δυνάμεων για την αντιμετώπιση του μεγαλύτερου προβλήματος που αντιμετωπίζει ο πλανήτης αναφέρθηκε και ο κ. Κ. Καραμανλής, ενώ στο μήνυμα που έστειλε -λόγω της αναγκαστικής κατ' οίκον ανάρρωσής του- ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολιτεύσεως ανέδειξε το μοντέλο της «πράσινης οικονομίας», που θα βασίζεται, όπως είπε, «σε καθαρές πηγές ενέργειας», επικρίνοντας παράλληλα την κυβέρνηση για την πολιτική που ακολουθεί.

Στην παρέμβασή του για την κυβέρνηση, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας υπογράμμισε επίσης και την «ευθύνη όλων των κρατών να σέβονται κατά γράμμα τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις διεθνείς συνθήκες για τη σωτηρία του πλανήτη», φράση που ερμηνεύθηκε ότι σαφώς φωτογραφίζει την επίπληξη της χώρας μας από τις Βρυξέλλες για τη μη συμμόρφωσή της στις επιταγές του Κιότο.

Ο ίδιος άλλωστε κατονόμασε τη συγκεκριμένη συνθήκη, τονίζοντας ότι «με όλες τις ατέλειές της είναι αναμφισβήτητα μια θετική πρωτοβουλία», εκφράζοντας ωστόσο και την ελπίδα του να μη λειτουργήσει ως «εφησυχασμός μας σε ένα μίνιμουμ διεθνούς συνεργασίας, μια κατάσταση δηλαδή που θα λειτουργεί περισσότερο σαν άλλοθι παρά σαν οδός προς τη λύση».
Αίσθηση προκάλεσε επίσης ότι ο κ. Παπούλιας έκρινε σκόπιμο να συνδυάσει την πολιτική, που πρέπει να ακολουθήσει στο εξής η κυβέρνηση, με τις δραματικές συνέπειες της καλοκαιρινής καταστροφής της Πελοποννήσου.

«Η αλόγιστη αμέλειά μας απέναντι στη φύση και τις συνέπειες της υπερεκμετάλλευσης των πόρων της συνέτειναν στην καταστροφή. Στο σημείο που βρισκόμαστε τώρα, αναγκαστικά μεγάλη είναι η ευθύνη των μηχανισμών πρόληψης για να μη βρεθούμε ξανά μπροστά στο ίδιο αποτέλεσμα. Δεν υπάρχουν πια δικαιολογίες, δεν υπάρχει πια άγνοια» τόνισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, θέτοντας τους πάντες προ των ευθυνών τους, ενόψει του καλοκαιριού.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο πρωθυπουργός -όχι τυχαία- υπογράμμισε τη δέσμευση της Ελλάδος «να τιμήσει στο έπακρο τις συγκεκριμένες και μετρήσιμες δεσμεύσεις που έχει αναλάβει για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου».
Ο κ. Γ. Σουφλιάς αρνήθηκε οποιαδήποτε ευθύνη του ΥΠΕΧΩΔΕ για τον διεθνή διασυρμό της χώρας, επιρρίπτοντας την ευθύνη στους προκατόχους του.

Παράλληλα, ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ υποστήριξε την “πράσινη” ενέργεια και επεσήμανε ότι κατά την άποψή του, «ορθά η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει συμπεριλάβει σε αυτή την κατηγορία και την πυρηνική ενέργεια».Με αυτή τη δήλωσή του προκάλεσε αντιδράσεις από περιβαλλοντικές οργανώσεις.

«Δεν υπάρχει μια ενιαία ευρωπαϊκή πολιτική για την πυρηνική ενέργεια. Σήμερα η Ε.Ε. αντιμετωπίζει με προφανή αμηχανία μια πραγματικότητα, η οποία έχει προκύψει από την εποχή της δημιουργίας της ΕΟΚ μέσα από τη Συνθήκη Εuratom. Η Ε.Ε. σήμερα έχει αφήσει στη διακριτική ευχέρεια των χωρών- μελών την εισαγωγή της πυρηνικής ενέργειας στο ενεργειακό τους μείγμα, χωρίς να παροτρύνει για κάτι τέτοιο και χωρίς να θέτει δεσμευτικούς ή ενδεικτικούς στόχους για αυτό, σε αντίθεση με όσα κάνει για την πραγματική “πράσινη” ενέργεια από τις ανανεώσιμες πηγές, αλλά και για την εξοικονόμηση ενέργειας- την ενέργεια που δεν καταναλώνουμε ποτέ», επισήμανε ο Νίκος Χαραλαμπίδης, διευθυντής της Greenpeace Ελλάς.

«Μετά τα τελευταία ατοπήματα του υπουργού Περιβάλλοντος, δηλαδή την αποπομπή της Ελλάδας από τους ευέλικτους μηχανισμούς του Πρωτοκόλλου του Κιότο, την εκνευριστική καθυστέρηση της κατάθεσης του εθνικού χωροταξικού και του ειδικού χωροταξικού για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειες, αλλά και την προοπτική κατασκευής σταθμών ηλεκτροπαραγωγής που καίνε άνθρακα στην Ελλάδα, ο κ. Σουφλιάς συνεχίζει να μας εκπλήσσει δυσάρεστα με την παντελή άγνοια που δείχνει για περιβαλλοντικά ζητήματα», τόνισε ο Δημήτρης Ιμπραήμ, υπεύθυνος της εκστρατείας της Greenpeace για το κλίμα και την ενέργεια.

«Είναι προφανές ότι ο υπουργός αγνοεί τους κινδύνους και τα μειονεκτήματα που κρύβει η πυρηνική ενέργεια: τα πυρηνικά απόβλητα, ο κίνδυνος πυρηνικού ατυχήματος, ιδιαίτερα επειδή είμαστε σεισμογενής χώρα, αλλά και το δυσθεώρητο κόστος της κατασκευής και λειτουργίας ενός πυρηνικού σταθμού», σύμφωνα με τον κ. Ιμπραήμ από την Greenpeace.

«Η βάφτιση της πυρηνικής ενέργειας ως “πράσινη” ενέργεια, σύμφωνα με τον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ, ελπίζουμε ότι προέρχεται απλά και μόνο από τυπογραφικό λάθος στη γραπτή ομιλία, που διανεμήθηκε στα μέσα ενημέρωσης. Πάντως, ακόμα και αν δεχθούμε ότι ο υπουργός Περιβάλλοντος αποδέχεται την πυρηνική ενέργεια, απορρίπτοντας εμμέσως το λιθάνθρακα, τότε δημιουργείται ζήτημα διαφωνίας μεταξύ υπουργείων. Κι αυτό γιατί το υπουργείο Ανάπτυξης θεωρεί ορθά τα ακριβώς αντίθετα.

Τελικά, ας ελπίσουμε ότι αυτή η αντίθεση θα αποβεί προς όφελος των δύο καλύτερων εναλλακτικών ενεργειακών επιλογών, που θα έπρεπε να επιλέξει η χώρα: την ουσιαστική εξοικονόμηση και τη διείσδυση όλων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας», επισήμανε ο Αχιλλέας Πληθάρας από τη WWF.

Στη Μεσόγειο παρατηρείται αύξηση ξηρών και θερμών περιόδων και συσσώρευση καύσιμης ύλης στα δάση. Υπάρχουν περισσότεροι άνθρωποι στα δάση, περισσότερες γραμμές ηλεκτρικού ρεύματος, περισσότερα μηχανήματα και όλα αυτά αποτελούν κίνδυνο. Οι φλόγες αλλάζουν και γίνονται πολύ πιο επιθετικές».

Αυτό τονίστηκε από τον Τομ Χάρμπουρ, επικεφαλής της Υπηρεσίας Δασοπυρόσβεσης και Εναέριων Μέσων της Ομοσπονδιακής Αμερικανικής Δασικής Υπηρεσίας, ο οποίος συμμετείχε σε πάνελ του Διεθνούς Συνεδρίου για την Κλιματική Αλλαγή και την Ενεργειακή Ασφάλεια.Μετά τη σύσκεψη ο κ. Χάρμπουρ δήλωσε ότι σκοπεύει να συναντηθεί με αξιωματούχους της ελληνικής Πυροσβεστικής, στο πλαίσιο της συνεργασίας μεταξύ των πυροσβεστικών δυνάμεων παγκοσμίως.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα δάση της Ελλάδας εξακολουθούν να διατρέχουν μεγάλους κινδύνους από καταστροφικές πυρκαγιές.

«Τα μεσογειακά δάση αναγεννώνται εύκολα όταν οι φωτιές δεν είναι συχνές στην ίδια περιοχή. Το 2007 όμως είδαμε να καίγονται δασικά συστήματα, όπως τα ελατοδάση στην Πάρνηθα, στον Πάρνωνα, στον Ελικώνα, τα οποία δεν είναι εύκολο να αναγεννηθούν», είπε η Μαργαρίτα Αριανούτσου- Φαραγγιτάκη, αναπληρώτρια καθηγήτρια Οικολογίας στο Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, η οποία συμμετείχε στο πάνελ για τη Δασική Προστασία και την Κλιματική Αλλαγή.

Ωστόσο, σύμφωνα με πρόσφατες ευρωπαϊκές έρευνες, τα αποτελέσματα των οποίων ανακοινώθηκαν στο συνέδριο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τη Γενική Διεύθυνση Έρευνας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρω-Μεσογειακού Κέντρου για την Κλιματική Αλλαγή, δύο έως έξι επιπλέον εβδομάδες μεγάλης επικινδυνότητας για δασικές πυρκαγιές, 25% μείωση των βροχοπτώσεων, μέχρι και διπλάσια ζήτηση ενέργειας για την ψύξη κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και μεγάλο πλήγμα στον τουρισμό αναμένεται να δεχθεί η Ελλάδα από το 2031 έως το 2060.

Όπως επισήμανε ο πρόεδρος του Αστεροσκοπείου κ. Χρήστος Ζερεφός, «τα πλέον άσχημα νέα για τις επόμενες δεκαετίες έχουν να κάνουν με το νερό: Η λειψυδρία στη χώρα μας αναμένεται να συνεχιστεί για τα επόμενα 50 χρόνια, ενώ από τις έρευνες βλέπουμε ότι ο δείκτης ξηρότητας αυξάνεται δραματικά, με αποτέλεσμα το 80% της Ανατολικής Μεσογείου να οδεύει προς την ερημοποίηση».

Όσον αφορά την Ελλάδα, «οι περιοχές με τη μεγαλύτερη επικινδυνότητα εντοπίζονται στα νοτιοανατολικά ηπειρωτικά και στα νησιά του Αιγαίου», τόνισε ο κ. Ζερεφός.
Η επερχόμενη ερημοποίηση δεν είναι η μόνη απειλή.

«Η αύξηση της θερμοκρασίας του εδάφους, σε συνδυασμό με την αύξηση της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας και τους επιπλέον καύσωνες που εκτιμάται ότι θα έχουμε, αυξάνουν σε μεγάλο βαθμό την επικινδυνότητα για δασικές πυρκαγιές», είπε ο κ. Ζερεφός.

Σύμφωνα με τις χρηματοδοτούμενες από την Ευρωπαϊκή Ένωση έρευνες και τις εκτιμήσεις της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή, που ανακοινώθηκαν στο συνέδριο του Αστεροσκοπείου, η μέση θερμοκρασία στη Νότια Ελλάδα αναμένεται να ανέβει κατά 1,5 βαθμό Κελσίου έως το 2060, ενώ στη Βόρεια Ελλάδα έως και 3 βαθμούς.

Απόρροια της αύξησης της θερμοκρασίας κατά τους καλοκαιρινούς μήνες είναι και η αύξηση ζήτησης της ενέργειας για ψύξη, η οποία, όπως προκύπτει από τις έρευνες, θα παραταθεί κατά 2-3 εβδομάδες επιπλέον της σημερινής στις παραλιακές περιοχές της Ελλάδας και κατά 5 εβδομάδες στην ενδοχώρα.

«Αυτό σημαίνει ότι αναμένεται να έχουμε έως και διπλασιασμό της ζήτησης της ενέργειας για ψύξη», τόνισε ο κ. Ζερεφός.
Λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας, του δείκτη ξηρασίας και της λειψυδρίας, πλήγμα εκτιμάται ότι θα δεχθούν και οι καλλιέργειες του καλαμποκιού, των οσπρίων, του ηλίανθου, των βολβών και των δημητριακών.

Ωστόσο, η αύξηση της θερμοκρασίας δεν έχει μόνο αρνητικές επιπτώσεις, αφού αναμένεται μείωση της ζήτησης της ενέργειας για θέρμανση, καθώς υπολογίζεται ότι θα μειωθούν οι ανάγκες για πετρέλαιο θέρμανσης για 2-3 εβδομάδες το χρόνο στην Ελλάδα.Υπολογίζεται δε ότι η μείωση αυτή ανέρχεται έως και 20-25% καθώς οι θερμοκρασίες που θα σημειώνονται τις νύχτες του χειμώνα δε θα είναι τόσο χαμηλές όσο σήμερα.

Όσον αφορά το ύψος της βροχής, εκτιμάται ότι θα μειωθεί κατά 50 χιλιοστά ανά έτος τη χρονική περίοδο 2031-2060, ενώ οι ειδικοί κάνουν λόγο για μείωση των βροχοπτώσεων έως και 25%, που σημαίνει ότι θα συνεχιστεί και η υποβάθμιση του υδροφόρου ορίζοντα.

Ιδιαίτερα ανησυχητικό όμως είναι το γεγονός ότι θα μειωθούν και οι χιονοπτώσεις, οι οποίες συνεισφέρουν σε σημαντικό βαθμό στην ενίσχυση των υδατικών αποθεμάτων της χώρας μας.

Επιπρόσθετα, οι ειδικοί εκτιμούν ότι θα υπάρξει αύξηση των ακραίων καιρικών φαινομένων, καθώς και αύξηση της μέσης στάθμης της θάλασσας έως και 20 εκατοστά μέχρι το 2050.

Σοβαρότατες επιπτώσεις, λόγω της επερχόμενης κλιματικής αλλαγής, εκτιμάται ότι θα έχει και ο τουρισμός, καθώς, σύμφωνα με τις προβλέψεις των επιστημόνων, οι καλύτερες κλιματικές συνθήκες στη Βόρεια Ευρώπη θα αποτελέσουν πόλο έλξης για τους τουρίστες.

Επιπλέον, είναι ιδιαίτερα πιθανό η τουριστική περίοδος στην περιοχή μας να διαχωριστεί σε δύο επιμέρους σεζόν, κατά τους ανοιξιάτικους και τους φθινοπωρινούς μήνες.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις των ειδικών, οι οικονομικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον τουρισμό αναμένεται να είναι μεγάλες- μπορεί να φτάσουν έως και τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ για ολόκληρη την περιοχή της Μεσογείου.
Σημειώνεται ότι το 2003, το 22% των τουριστών παγκοσμίως επέλεξαν τη Μεσόγειο, αποφέροντας έσοδα της τάξεως των 73 δισεκατομμυρίων ευρώ στις μεσογειακές χώρες.

Ωστόσο στην Αθήνα την ίδια μέρα υπήρξε και μια ακόμα εκδήλωση περιβαλλοντικής φύσης.
Κίνητρα στους δημότες, για να πρασινίσουν τις ταράτσες και τους ακάλυπτους χώρους, με σκοπό την εξοικονόμηση ενέργειας και την αλλαγή του μικροκλίματος της πόλης, παραχωρούνται από το Δήμο Αθηναίων.

Ο στόχος της Δημοτικής Αρχής είναι τους επόμενους μήνες να τοποθετηθούν δέντρα, άνθη και φυτά στις ταράτσες, αλλά και στα μπαλκόνια του μεγαλύτερου μέρους των 400.000 διαμερισμάτων που υπάρχουν στο δήμο.
Και θεωρείται πως αν οι δημότες προσπαθήσουν να πρασινίσουν ακόμα και το 20% των 40.000 ακάλυπτων χώρων, που υπάρχουν στην πόλη, τότε η Αθήνα θα «εμπλουτιστεί» με επιπλέον 8.000 δέντρα.

Για το λόγο αυτό ο δήμαρχος Αθηναίων Νικήτας Κακλαμάνης κάλεσε τους πολίτες να επισκεφθούν την 1η Έκθεση «Πράσινες Ταράτσες» που διοργανώνει ο δήμος στην Πλατεία Κοτζιά απο τις 6 μέχρι τις 12 Μαΐου 2008.
Σύμφωνα με το δήμο, η τοποθέτηση φυτών και δέντρων σε μια ταράτσα έχει πολλαπλά οφέλη, όχι μόνο για το κτίριο και τους ενοίκους του, αλλά και για το ίδιο το μικροκλίμα της πόλης.

Ο κ. Άγγελος Μοσχονάς, που είναι αντιδήμαρχος αρμόδιος για το πράσινο, επισημαίνει ότι «οι πράσινες ταράτσες βοηθούν σημαντικά στη μείωση των αιωρούμενων σωματιδίων, εμποδίζουν τους επικίνδυνους ρύπους να εισχωρήσουν στο εσωτερικό των κτιρίων, ενώ ταυτόχρονα προσφέρουν, ειδικά στους τελευταίους ορόφους της πολυκατοικίας, εξοικονόμηση ενέργειας τόσο το καλοκαίρι όσο και το χειμώνα».